روش های جلوگیری از چکش آبی یا Water Hamme موضوع مورد بررسی می باشد. سیستم های لوله کشی و خطوط انتقال سیالات می توانند در اثر وارد شدن شوک دچار صدمات جدی شوند. یکی از این صدمات Water Hammer است که به آن چکش آبی یا ضربه قوچ گفته می شود. دلیل ایجاد چکش آبی در خطوط لوله کشی ایجاد یک فضای خالی ناشی از تغییر سرعت ناگهانی سیال می باشد. در این شرایط فشار به طور مخربی بالا رفته و موجی از شوک ایجاد می شود.
برای خرید آسان و اطلاع از قیمت نیک بسپار با کارشناسان لوله بازار در تماس باشید.
روش های جلوگیری از چکش آبی یا Water Hammer
چکش آبی پدیده ای است که در اثر متلاشی شدن این فضای خالی در خط لوله رخ می دهد. زمانی که فضای خالی ایجاد شده در مسیر سیال منفجر می شود یک فشار دوطرفه با سرعت بالا به دو طرف انتشار پیدا می کند. قدرت و شدت ترکیدن این فضای خالی به قدری زیاد است که می توان آن را صد بار بیش از سرعت و قدرت ترکیدن یک پاکت هوا در نظر گرفت. بزرگترین آسیب ناشی از Water Hammer را می توان آسیب دیدگی پمپ و ترکیدن لوله دانست. در این مطلب قصد داریم در مورد روش های جلوگیری از چکش آبی یا Water Hammer به گفتگو بپردازیم بنابراین همراه ما باشید.
چکش آبی به چه علت رخ می دهد؟
چکش آبی پدیده ای است که در اثر محدودیت ناگهانی جریان رخ می دهد. زمانی که جریان به دلیل بسته شدن سوپاپ دچار افت فشار شود و یا پمپ به طور ناگهانی قطع شود این پدیده رخ خواهد داد. افزایش و کاهش سرعت ناگهانی سیال این پدیده را رقم می زند. از مهمترین علل رخ داد Water Hammer می توان به این موارد اشاره کرد؛
برای خرید آسان و اطلاع از قیمت یزد لوله با کارشناسان لوله بازار در تماس باشید.
- روشن یا خاموش کردن ناگهانی یک یا چند پمپ
- ایجاد تغییر در تنظیمات شیرها
- بستن ناگهانی دریچه ورودی و خروجی شیرها
- تغییر سرعت ناگهانی پمپ ها در سیستم هایی که دور آن ها به طور متغیر در نوسان است
- ایجاد جریان غیر اصولی در خطوط لوله
- استفاده از شیرهای غیر استاندارد یکطرفه
- قطع شدن ناگهانی یک یا چند پمپ
پیش بینی محل بروز پدیده چکش آبی
پدیده Water Hammer به صورت موج ضربه ای خود را نشان می دهد. بنابراین پیش بینی اینکه مبدا و مقصد این موج کجا خواهد بود به واقع سخت است. در نتیجه قرار گرفتن افراد و یا تجهیزات در اطراف خط لوله ای که قرار است دچار ضربه قوچ شود بسیار خطرناک خواهد بود. هر چند که چکش آبی همیشه هم خطرات جدی به دنبال ندارد. بنابراین ممکن است صرفا صدایی مانند ضربه یا چکش خوردن از خطوط لوله شنیده شود و یا در برخی مواقع منجر به خم شدن لوله شود. با این حال باید راهکارهایی برای جلوگیری از این پدیده و کاهش اثرات آن اعمال نمود.
آیا جلوگیری از بروز پدیده چکش آبی در اختیار ما قرار دارد؟
جلوگیری از بروز پدیده چکش آبی یا Water Hammer به دو دسته قابل کنترل و غیر قابل کنترل دسته بندی می شود. در مواقعی که این پدیده قابل کنترل است می توان به کمک باز و بسته کردن شیرها شرایط را مدیریت نمود. اما در مواقعی که بروز پدیده چکش آبی به دلیل قطع شدن ناگهانی سیستم برق رسانی باشد تغییرات سرعت از اختیار اپراتورها خارج است.
چگونه می توان در شرایط مختلف از بروز چکش آبی جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از بروز Water Hammer در شرایط تحت کنترل می توان اقدام به استفاده از شیرهای یکطرفه با سرعت بسته شدن بالا نمود. استفاده از شیرهای کنترل، استفاده از شیرهای قطع و وصل الکتریکی، استفاده از اکچوئیتور در خروجی پمپ ها و سیستم های الکتریکی دور متغیر در نقاط پمپاژ همگی راه هایی برای کنترل Water Hammer هستند. با این حال اگر این پدیده در اثر قطعی ناگهانی جریان برق رخ دهد باید اقدامات دیگری چون استفاده از شیرهای اطمینان و شیرهای یکطرفه سوپاپی دو سر فلنج نمود. تعبیه چرخ لنگر بین پمپ و الکتروموتور نیز می تواند ایده مناسبی برای مقابله با این پدیده باشد. به کمک چرخ لنگر می توان در اثر قطعی برق از کم شدن ناگهانی سرعت دور موتور جلوگیری کرد بنابراین فشار ناشی از Water Hammer نیز کمتر خواهد بود.
جلوگیری از پدیده چکش آبی در صورت بسته شدن ناگهانی سوپاپ یا دریچه شیر
مهمترین نکته در کاهش احتمال چکش آبی آموزش دهی به اپراتورهای خط انتقال می باشد. اپراتورها باید به خوبی بدانند که منشا بروز چکش آبی چیست تا بتوانند در همان راستا اقدام به اتخاذ تصمیم مناسب نمایند. از دلایل اصلی ایجاد Water Hammer بستن ناگهانی سوپاپ یا بستن ناگهانی شیر می باشد.
برای خرید آسان و اطلاع از قیمت یزد بسپار با کارشناسان لوله بازار در تماس باشید.
اگر پدیده Water Hammer به دلیل بسته شدن سریع سوپاپ یا قطعی پمپ رخ داده باشد اپراتورهای خطوط انتقال می توانند با اعمال روش های صحیح بستن سوپاپ و قطع کردن دریچه ها به شیوه اصولی، احتمال بروز پدیده چکش آبی را به حداقل برسانند و این احتمال را به صفر برسانند.
جلوگیری از بروز Water Hammer در صورت مسدود شدن مکش پمپ
مسدود شدن مکش پمپ نیز علت دیگری برای رخ دادن پدیده چکش آبی است. چنانچه مکش پمپ مسدود شده باشد اپراتورها موظف هستند پمپ ها را طبق دستورالعمل های تنظیم شده به طور کنترل شده متوقف نمایند. در چنین شرایطی خلاء ایجاد شده در خطوط انتقال با کمترین سرعت ممکن از بین خواهد رفت. در نتیجه موج ضربه ای کمترین میزان فشار را در خط لوله اعمال می کند و این فشار چندان آسیب زننده نخواهد بود.
جلوگیری از چکش آبی در صورت انسداد لوله انتقال
مسدود شدن لوله از دیگر دلایلی است که می تواند منجر به ایجاد چکش آبی شود. بنابراین باید از مسدود شدن لوله به هر طریقی جلوگیری نمود. اپراتورهای خط انتقال موظف هستند تا لوله مکش را کنترل کنند و از قرار گرفتن لوله مکش در ورودی لوله مطمئن شوند. در این صورت انسداد رخ نخواهد داد. با این حال ممکن است به دلایل دیگری مسیر لوله مسدود گردد. اگر احتمال بروز خطراتی وجود دارد باید قبل از قرار دادن لوله مکش دلایل بروز خطر را برطرف نمود.
نتیجه گیری
پدیده چکش آبی در اثر استهلاک انرژی به دنبال کاهش ناگهانی جریان در خط لوله رخ می دهد. در نتیجه فشار زیادی در یک بخش از لوله ایجاد می شود که آزادسازی آن پدیده Water Hammer را شکل خواهد داد. بستن سریع دریچه های شیر می تواند دلیل برای رخ دادن این پدیده باشد. به موجب رخ دادن پدیده چکش آبی صدایی مهیب همراه لرزش در خطوط انتقال ایجاد می شود که می تواند نتیجه ای مانند ترکیدن لوله، آسیب دیدگی پمپ و یا لرزش ناگهانی را به دنبال داشته باشد.
برای خرید آسان و اطلاع از قیمت نیوپایپ با کارشناسان لوله بازار در تماس باشید.
بهترین راه برای جلوگیری از بروز پدیده Water Hammer یا چکش آب این است که دلایل بروز و منشا رخ دادن این پدید را شناسایی کنیم. در نتیجه می توان با رعایت نکات عملیاتی در کارخانجات از بروز چنین پدیده خطرناکی جلوگیری کرد. فراهم سازی استانداردها در محیط پمپاژ، استفاده از تانک ضربه گیر فشار، استفاده از لوله خط دودکش، استفاده از شیر هوای دو روزنه، متوقف سازی استاندارد و اصولی سوپاپ، جلوگیری از قطع ناگهانی پمپ و برطرف سازی موانع مسدود کننده مسیر خط لوله می توانند همگی راهکارهای مناسبی برای جلوگیری از بروز پدیده چکش آبی یا Water Hammer باشند.
