انواع گوناگون لوله های مخصوص لوله کشی در امور ساختمان سازی و برای اهداف متنوعی مانند تأمین آب ، زهکشی ، دفع فاضلاب و غیره در دسترس بوده و همگی این لوله ها از جنس های متنوعی ساخته شده‌اند. در مکان های مختلفی از هر ساختمان، باید آب مورد نیاز ساکنین برای مصارف مختلف در دسترس آنها قرار بگیرد. به این ترتیب مقدار آب مورد نیاز در هر قسمت قبل از ساخت ساز باید به دقت محاسبه شود. لوله های مخصوص انتقال آب در یک عملیات ساختمانی یا در زیر زمین و یا بر روی زمین تعبیه می شوند. به همین ترتیب و به صورت معادل باید تجهیزات مناسب برای دفع فاضلاب برای تخلیه فاضلاب از طریق سیستم لوله کشی محاسبه شود.
سیستم لوله کشی چیست؟
سیستم لوله کشی شامل کل سیستم اتصالات لوله و لوازم مورد استفاده برای تأمین آب و دفع فاضلاب است. در این سیستم تأمین آب و دفع فاضلاب، از لوله های متنوعی برای اهداف گوناگون استفاده می شود که هر یک از آنها در زیر به دقت توضیح داده شده‌اند.
- لوله های تأمین آب یا خدماتی
- لوله های دفع فاضلاب، که پساب ساختمانی را تخلیه می کنند
- لوله های تامین کننده آب ساختمان
لوله های تامین کننده آب ساختمان، لوله هایی هستند که منبع اصلی توزیع آب را به سیستم لوله کشی خانه متصل می کنند. از این نوع لوله ها به عنوان لوله های سرویس یا خدماتی هم یاد می شود. جنس این لوله های تامین کننده آب ساختمانی می تواند از مواد متنوعی باشد، که برخی از آنها در زیر آورده شده‌اند:
- لوله های مسی
- لوله های آهنی گالوانیزه
- لوله های پلی اتیلن
- لوله های سربی
لوله های مسی
در صورتی که آب های زیرزمینی موجب فرسایش و خوردگی فلزات می شود ، از لوله کشی مسی استفاده می شود. در مقایسه با سایر فلزات مس از مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و فرسایش بهره می برد. علاوه بر مقاومت بالا در برابر خوردگی،م دارای قابلیت شکل پذیری بسیار قابل قبولی هم هست. لوله های مسی با طول های متنوع و بسیار بلند در بازار موجود هستند. بعلاوه لوله های مسی می توانند فشار بسیار زیادی را تحمل کنند، بنابراین این لوله ها را می توان برای اهداف صنعتی و تحمل جریانهای سنگین استفاده کرد. دو نوع لوله مسی وجود دارد ، لوله های مسی با تحمل فشار بالا و لوله های مسی با تحمل فشار سبک. لوله های مسی فشار بالا در مواردی که فشار بسیار زیاد است، مانند لوله های اصلی جریان توزیع مرکزی آب، و یا کاربرد های صنعتی با فشار بالا استفاده می شوند. در صورتی که فشار بیشتر از حد مجاز برای لوله های داخلی خانگی نباشد ، از لوله های مسی فشار سبک استفاده می شود.
لوله های آهنی گالوانیزه
در مقایسه با لوله های مسی ، لوله های گالوانیزه فولادی یا لوله های فولادی بسیار مقرون به صرفه تر هستند. اما لوله های فولادی به راحتی در آبهای اسیدی دچار فرسایش می شوند وخورده می شوند. در حالت دیگر ، لوله های گالوانیزه آهنی از لوله های مسی بسیار قوی تر هستند ، بنابراین ، ما می توانیم از لوله های گالوانیزه آهنی در مکان هایی استفاده کنیم که احتمال خوردگی در آنها بسیار کمتر است. برای از بین بردن فلس های ایجاد شده در اطراف لوله توسط آب ، چکش کاری لازم است.
لوله های پلی اتیلن
از لوله های پلی اتیلن یا لوله های پلاستیکی برای ارائه خدمات آب سرد استفاده می شود. امروزه لوله های پلاستیکی دارای مزایای متنوعی هستند که آنها را در مقابل سایر رقبا برتر جلوه میدهد ، برخی از این مزیا در ادامه تشریح می شوند. ۱٫ این لوله ها دچار حوردگی و پوسیدگی نمی شوند. ۲٫ هزینه استفاده از لوله های پلی اتیلن بسیار مقرون به صرفه است. ۳٫ یکی دیگر از مزایای این لوله ها وزن کم تر آنها نسبت به سابر لوله ها است. ۴٫ شاید مهمترین مزیت آنها سهولت نصب لوله های پلی اتیلن باشد. ۵٫ مقاومت لوله های پلی اتیلن در برابر آلودگی های باکتریایی از دیگر مزیت آنها است. بنابراین ، لوله های پلی اتیلن به صورت گسترده ای در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند، اما این محدودیت را دارند که تنها باید برای منابع آب سرد از آنها استفاده کرد. لوله های پلی اتیلن در دمای بالا نمی توانند دوام بیاورند.
لوله های سربی
لوله های سرب دارای مقاومت بسیار زیاد در برابر خوردگی و پوسیدگی، انعطاف پذیری بسیار متناسب، و ضریب هیدرولیکی جریان بالا هستند. اما وجود سرب در آب ممکن است منجر به اثرات مسمومیت برای افراد شود، و مضراتی را به همراه داشته باشد. بنابراین ، استفاده از لوله های سربی ترجیح داده نمی شود.
لوله های تخلیه یا لوله کشی دفع فاضلاب
به طور کلی در یک خانه فاضلاب از مکان های مختلف مانند آشپزخانه ، حمام و غیره تولید می شود. کل این فاضلاب ها توسط لوله های مختلف برای دفع پساب جمع آوری می شوند، و اینگونه نیست که از یک نوع لوله برای دفع فاضلاب و پساب ساختمانی استفاده شود. انواع مختلف لوله های فاضلاب در زیر شرح داده شده‌اند.
- لوله های فاضلاب
- لوله های پسآب
- لوله های جمع آوری آب باران
- لوله های هواکش
- لوله های ضد سیفون
- لوله فاضلاب
لوله ای که فضولات انسانی را از توالت دستشوئی به مخزن سپتیک منتقل می کند، لوله فاضلاب نامیده می شود. این نوغ لوله ها به جز لوله تخلیه به هیچ لوله دیگری متصل نیستند. لوله های قاضلاب انسانی باید دارای قطر ۱۰۰ میلی متر باشند. انواع لوله های تخلیه – لوله فاضلاب
لوله پسآب
لوله‌ای که فقط فاضلاب مایع آشپزخانه، روشوئی ها و غیره را حمل می کند، لوله پسآب نامیده می شود. این لوله ها حامل فاضلاب انسانی نیستند. لوله های پسآب افقی دارای قطر ۳۰ تا ۵۰ میلی متر و لوله های پسآب عمودی دارای قطر ۷۵ میلی متر هستند.
لوله های آب باران
لوله ای که در هنگام بارندگی آب باران را از پشت بام حمل می کند، لوله آب باران نامیده می شود. با تهیه این نوع لوله ها می توان از تجمع آب در بالای سقف جلوگیری کرد. آب جمع شده توسط لوله های آب باران برای باغبانی یا کشاورزی مفید است. لوله با قطر ۷۵ میلی متر برای دفع آب باران می تواند مناسب باشد.
لوله تهویه یا هواکش
لوله ای که به منظور تهویه هوا جهت تسهیل خروج گازهای ناپاک به بیرون از محیط فراهم می شود، لوله تهویه و یا لوله هواکش نامیده می شود. هم بالا و هم پایین لوله های هواکش باید باز باشد. لوله هواکش باید حداقل ۱ متر بالاتر از سطح سقف ساختمان قرار بگیرد. به طور کلی لوله های قطر ۵۰ میلی متر به عنوان لوله های تهویه یا هواکش استفاده می شوند.
لوله ضد سیفون
لوله ای که به منظور حفظ آب و بند شدن تله ها در سیستم زهکشی نصب می شود ، لوله ضد سیفون نامیده می شود. بنابراین ، این امر برای آب بندی کردن جریان برگشتی زهکشی بسیار مفید است. لوله ضد سیفون متصل به لوله فاضلاب باید دارای قطر ۵۰ میلی متر ، و لوله ضد سیفون وصل شده به لوله پسآب دارای قطر ۴۰ میلی متر باشد.
لوله های سیستم دفع فاضلاب بر اساس مواد ساخت به شرح زیر هستند:
لوله های مورد استفاده در سیستم زهکشی از مواد مختلفی ساخته شده‌اند. که عبارت‌اند از:
- لوله های بتنی
- لوله های چدنی
- لوله های سنگی
- لوله های پی وی سی
- لوله های سیمان آزبست
لوله کشی بتنی
برای دفع آب زهکشی فاضلاب سنگین ، از لوله های بتونی با قطر زیاد استفاده می شود. از لوله های با قطر کوچکتر برای جریان های کوچک استفاده می شود. این لوله ها فقط از بتن ساخته شده اند. هیچ تقویت کننده دیگری در ساخت این لوله ها استفاده نشده است. این لوله ها از قبل و در اندازه های معین مقطوع شده اند.
لوله های چدنی
لوله های چدنی با ریختن آهن مذاب در قالب های ماسه ای ساخته می شوند. این نوع لوله ها برای دفع آب باران ، دفع فاضلاب و غیره استفاده می شوند ولی تنها در طول های کوتاهتر نسبت به سایر انواع لوله ها در دسترس هستند.
لوله های سنگی
لوله های سنگی در صنایع سرامیکی با سوزاندن خاک نرم در دمای بالا تولید می شوند. این نوع لوله ها برای استفاده در زهکشی در زیر زمین استفاده می شوند. برای نصب لوله های سنگی کارگران ماهر مورد نیاز است.
لوله های پی وی سی
لوله های پی وی سی هم برای سیستم تأمین آب و هم برای سیستم زهکشی استفاده می شوند. این نوع لوله ها بسیار مقرون به صرفه بوده و نگهداری آنها آسان است. برای لوله های فاضلاب انسانی و لوله های پسآب آشپزخانه به طور کلی از لوله های PVC استفاده می شود.
لوله های سیمان آزبست
لوله های سیمان آزبست در مقایسه با سایر انواع لوله ها بسیار ارزان تر هستند، اما می توانند به راحتی خراب شوند. از این نوع لوله ها معمولا به عنوان لوله های تخلیه ، لوله های فاضلاب انسانی ، لوله های آب باران و غیره استفاده می کنند.
